Transcription(s) de cette page

Livre III page 34 (français)

[Page] 34 C. PLINII NATURALIS

Singilia, Heguà, Arialdunum, Agla minor, Bæbro, Castra uinaria, Episibrium, Hippo
noua, Illurco, Osca, Escua, Succubo, Nuditanum, Tucci uetus, omnia Bastetaniæ uergen
tis ad mare. Conuētus uero Cordubensis circa flumen ipsum Ossigi, quod cognomina-
tur Laconicum, Illiturgi quod Forumiulium, Ipasturgi quod Triumphale, Sitia, & xiiij
M. passuū remotū in mediterraneo Obulco, quod pontificēse appellatur. Mox Ripepo
ra fœderatorū, Sacili, Martialiū Onoba. Et dextra Corduba, colonia patritia cognomi-
nata, inde primum nauigabili Bæti. Oppida Carbulo, Decuma : fluuius Singulis, eodem
Bætis latere incidens. Oppida Hispalēsis cōuentus Celtica, Axatiara, Arruci, Menoba,
Ilipa cognomine Italica. Et à leua Hispalis colonia, cognomine Romulensis. Ex aduerso
oppidum Osset, quod cognominatur Iulia Constantia, Uergentum, quod Iulij genitor,
Hippo Caurasiarū, fluuis Menoba, Bæti & ipse à dextro latere infusus. At inter æstua-
ria Bætis oppidū Nebrissa, cognomine Ueneria, & Colobona, colonie Asta que Regia
dicitur. Et in mediterraneo Asido, quæ Cæsariana. Singulis fluuius in Bætin, quo dictū
est ordine, irrumpens, Astigitanam coloniam alluit, cognomine Augustam firmam,
ab ea nauigabilis. Huius conuentus sunt reliquæ coloniæ immunes. Tucci, quæ cogno-
minatur Augusta gemella, Ituci que uirtus Iulia, Attubi, quæ claritas Iulia, Urso que Ge-
nua urbanorū, inter que fuit Munda cum Pompeij filio capta. Oppida libera, Astigi ue-
tus, Ostippo. stipendiaria Callet, Calucula, Castra gemina, Illipula minor, Mercura, Sa-
crana, Obulcula, Oningis. Ab ora uenienti prope Menobam amnē & ipsum nauigabi-
lem, haud procul accolunt Alontigiceli, Alostigi. Quæ aūt regio à Bæti ad fluuim A-
nam tendit, extra prædicta Beturia appellatur, in duas diuisa partes, totidemque gentes :
Celticos qui Lusitaniam attingunt, Hispalēsis conuentus : Turdulos qui Lusitaniam &
Tarraconensem accolūt, iura Cordubam petunt. Celticos à Celtiberis ex Lusitania ad-
uenisse manifestum est, sacris, lingua, oppidorum uocabulis, quæ cognominibus in Beti
ca distinguntur : Seria quæ dicitur fama Iulia ; Uertobrige, concordia Iulia : Segede resti-
tuta Iulia : contributa Iulia, Ucultuniacū, quæ & Curiga nunc est : Laconimurgi, constan
tia Iulia : Teresibus fortunales, & Callensibus Emanici. Præter hæc in celtica Acinippo,
Arunda, Arunci, Turobrica, Lastigi, Alpesa, Sæpona, Serippo. Altera Beturia quā dixi
mus Turdulorum & cōuentus Cordubensis, habet oppida nō ignobilia, Arsam, Mella
riam, Mirobricā, regiones Osintigi, Sisaponem. Gaditani cōuentus ciuium Romanorū
Regina, Latinorū Læpia, Ulia, Carisa cognomine Aurelia, Urgia cognominata castrū
Iuliū. itē Cæsaris Salutariensis, stipendiaria, Besaro, Belippo, Berbesula, Lacippo, Besip-
po, Callet, Cappagū, Oleastro, Itucci, Brana, Lacibi, Saguntia, Andorisippo, Longitudi
nē uniuersam eius prodidit M. Agrippa cccclxv. M. passuū latitudinē cclvij. M. sed cum
termini Carthaginē usque procederēt, quæ causa magnos errores cōputatiōe mensuræ sæ
pius parit, alibi mutato prouinciarum modo, alibi itinerum auctis aut diminutis passi-
bus. incubuere maria tam longo euo alibi, processere littora, torsere se fluminul aut cor
rexere flexus. præterea aliunde alijs exordium mensuræ est, & alià meatus : ita sit ut nulli
duo concinant. Bæticæ longitudo & latitudo. \Cap. II/
BÆticæ longitudo nunc à Castulonis oppidi fine Gadeis cccclxxv. M. & à Murgi
maritima ora xxij. M. pass. amplior. Latitudo à Carteiana ora ccxxiiij. M. pass. Agrip
pam quidem in tanta uiri diligētia, præterque in hoc opere cura, cum orbē terrarum urbi
spectandū propositurus esset, errasse quis credat, & cum eo diuū Augustū. Is nanque com
plexam eum porticū ex destinatione & cōmentarijs M. Agrippæ & sorore eius inchoatā
peregit. Hispania citerior. \Cap. III/
CIterioris Hispaniæ sicut cōplurium prouinciarū aliquantū uetus forma mutata est,
utpote cum Pompeius Magnus trophæis suis, quæ statuebat in Pyrenæo dcccxlvi
oppida ab Alpibus ad fines Hispaniæ ulterioris in ditionē à se redacta testatus sit. Nunc
uniuersa prouincia diuiditur in cōuentus septē, Carthaginiensem, Tarraconensem, Cæ-
\sraugu-/