Transcription(s) de cette page

Livre II page 14 (français)

[Page] 14 C. PLINII NATURALIS

bem, illis perrumpi. Et esse tonitrua impactorum ignium plagas, ideoque protinus coru-
scare igneas nubium rimas. Posse & repulsu siderum depressum, qui à terra meauerit, spi
ritum nube cohibitum tonare, natura strangulante sonitum dum rixetur, ædito fragore
cum erumpat, ut in membrana spiritu intenta. Posse & attritu, dum in præceps feratur,
illum, quisquis est, spiritū accendi. Posse & cōflictu nubium elidi, ut duorū lapidum, scin
tillābus fulgetris. Sed hæc omnia esse fortuita. Hinc bruta fulmina & uana, ut quæ nul-
la ueniant ratione naturæ, lis percuti montes, ijs maria, omnesque alios irritos iactus. Illa
uero fatidica ex alto, statisque de causis, & ex suis uenire sideribus. Simili modo uentos uel
potius flatus, posse & ex arido siccoque halitu terræ gigni non regauerim : posse & aquis
aera expirātibus, qui neque in nebulā denset, nec crassescat in nubes : posse & solis impulsu
agi : quoniam uentus non aliud intelligatur, quàm fluctus aeris : pluribusque etiam modis.
Nanque & è fluminibus ac niuibus, & è mari uidemus & quidē trāquillo, & alios quos uo
cant altanos è terra consurgere. Qui quidem cum è mari redeunt, tropei uocantur : si per-
gunt, apogæi. Qua ratione echo reddatur. \Cap. XLIIII/
MOntium uero flexus crebique uertices, & conflexa cubito, aut cōfracta in humeros
iuga, concaui uallium sinus, scindunt inæqualiter inde resultantem aera : quæ causa
etiam uoces multis in locis reciprocas facit.
De uentis iterum. \Cap. XLV/
SIne fine uentos generant iam quidam etiam specus, qualis in Dalmatiæ ora, uasto in
præceps hiatu : in quem deiecto leui pondere, quamuis tranquillo die, turbini similis
emicat procella. Nomen loco est Senta. Quin & in Cyrenaica prouincia rupes quædam
austro traditur sacra, quam profanum sit attrectari hominis manu, cōsestim austro uol-
uente harenas. In domibus etiam multis, manu facta inclusa opacitate conceptacula au-
ras suas habent, adeo causa non deest. Sed plurimum interest, flatus sit, an uentus. Illos
statos atque perspirantes, quos non tractus aliquis, uerum terræ sentiunt : qui non aura,
non procella maris, sed appellatione quoque ipsa uenti sunt : qui siue assiduo mundi inci
tu, & contrario siderum occursu nascuntur, siue hic est ille generabilis rerum nature spiri
tus, huc illuc tanquam in utero aliquo uagus, siue disparili errātium siderum ictu, radio-
rumque multiformi iactu flagellatus aer, siue à suis sideribus exeunt his propioribus, siue
ab illis cælo affixis cadunt, palàm est illud quoque legem naturæ habere non ignotam, e-
tiamsi nondum percognitam.
Naturæ & obseruationes uentorum. \Cap. XLVI/
UIginti amplius autores Græci ueteres prodidere de his obseruationes. Quo ma-
gis miror, orbe discordi, & in regna hoc est in membra diuiso, tot uiris curæ fuisse
tam ardua inuentu, inter bella præsertim & infida hospitia, piratis etiam omnium mor-
talium hostibus transitus fermè tenentibus : ut hodie quædam in suo quisque tractu ex
eorum commētarijs, qui nunquam eò accessere, uerius noscat, quàm indigenarum scien-
tia : nunc uero pace tam festa, tam gaudente prouentu rerum artiumque principe, omnino
nihil addisci noua inquisitione, imò ne ueterum quidem inuenta perdisci. Non erant ma-
iora præmia in multos dispersa fortunæ magnitudine, & ista plures sine præmio alio que
posteros iuuandi eruerunt. Nanque mores hominū senuere, nō fructus. Et immensa mul-
titudo aperto quodcunque est mari, hospitalique littorum omnium appulsu nauigat, sed lu-
cri non scientiæ gratia. Nec reputat cæca mens & tantū auaritiæ intenta, idipsum scientia
posse tutius fieri. Quapropter scrupulosius quàm instituto fortassis conueniat operi, tra-
ctabo uentos, tot milia nauigantium cernens. Uentorum genera. \Cap. XLVII/
UEteres quatuor omnino seruauere, per totidē mūdi partes ( ideo nec Homerus plu-
res nominat) hebeti ut mox iudicatum est ratione : secuta ætas octo addidit, nimis
subtili & concisa : proximis inter utranque media placuit, ab breuem ex numerosa additis
quatuor. Sūt ergo bini in quatuor cæli partibus : Ab oriente æquinoctiali subsolanus, ab
\oriente/