Transcription(s) de cette page

Livre II page 19 (français)

HISTORIÆ LIBER II [Page] 19

non nisi quartadecima luna posse. Fiunt autē hyeme, maxime ab æquinoctio autumna-
li die decrescente. Quo rursus crescente ab æquinoctio uerno, nō existunt : nec circa solsti
tium longissimis diebus : bruma uero, hoc est, breuissimis diebus, frequenter. Iidem subli
mes humili sole, humilesque sublimi, & minores occidēte uel oriente, sed in latitudinem
diffusi, meridie exiles, uerum ambitus maioris. Æstate uero per meridiem non cernun-
tur : post autumni æquinoctium, quacunque hora : nec unquam plures simul quàm duo.
Cætera eiusdem naturæ non multis dubia esse uideo.
De grandine, niue, pruina, nebula, rore. \Cap. LX/
GRandinem conglaciato imbre gigni, & niuem eodem humore mollius coacto, prui
nam aūt ex rore gelido. Per hyemē niues cadere nō grādines, ipsasque grandines in-
terdiu sæpius quàm noctu, & multo celerius resolui quàm niues. Nebulas nec æstate nec
maximo frigore existere. Rores neque gelu, neque ardoribus, neque uentis, nec nisi serena no
cte. Gelando liquorem minui, solutaque glacie non eundem inueniri modum.
De nubium imaginibus. \Cap. LXI/
VArietates colorum figurarumque in nubibus cerni, prout admixtus ignis superet aut
uincatur. De proprietatibus cæli in locis. \Cap. LXII/
PRæterea quasdam proprietates cæli quibusdā locis esse. Roscidas æstate Africæ no-
ctes. In Italia Locris & in lacu Uelino, nullo non die apparere arquus. Rhodi & Sy-
racusis nunquam tanta nubila obduci : ut non aliqua hora sol cernatur,qualia aptius suis
referentur locis. Hæc sint dicta de aere.
De natura terræ. \Cap. LXIII/
Sequitur terra, cui uni rerum naturæ partium, eximia propter merita, cognomen indi
dimus maternæ uenerationis. Sic hominum illa, ut cælum dei : quæ nos nascentes ex-
cipit, natos alit, semelque æditos sustinet semper : nouissime complexa gremio iam à reli-
qua natura abdicatos, tum maxime ut mater operiens : nullo magis sacramento, quàm
quo nos quoque sacros facit, etiam monumenta ac titulos gerens, nomenque prorogans
nostrum, & memoriam extendens contra breuitatem æui. Cuius numen ultimum iam
nullis precamur irati graue : tanquam nesciamus hanc esse solam, quæ nunquam irasca-
tur homini. Aquæ subeunt in imbres, rigescunt in grandines, tumescunt in fluctus, præci
pitantur in torrentes : aer densatur nubibus, furit procellis : At hæc benigna, mitis, indul-
gens, ususque mortalium semper ancilla, quæ coacta generat. quæ sponte fundit. quos o-
dores sapores que. quos succos. quos tactus. quos colores. quàm bona fide creditum
fœnus reddit. quæ nostri causa alit. Pestifera enim animantia, uitali spiritu habente cul-
pam, necesse est illi seminata excipere, & genita sustinere. Sed in malis genrantium no-
xa est. Illa serpentem homine percusso non amplius recipit, pœnasque etiam inertium no-
mine exigit : illa medicas fundit herbas, & semper homini parturit. Quin & uenena, no-
stri misertam instituisse credi potest, ne in tædio uitæ diræ famis mors, terræ meritis alie-
nissima, lenta nos cōsumeret tabe, ne lacerum corpus abrupta dispergerent, ne laquei tor
queret pœna præpostera, incluso spiritu, cui quæreretur exitus : ne in profundo quæsita
morte, sepultura pabulo fieret, ne ferri cruciatus scinderet corpus. Ita est miserta genuit
id, cuius facillimo haustu, illibato corpore, & cum toto sanguine extingueremur, nullo la
bore, sitientibus similes : qualiter defunctos, non uolucris, non fera attingeret : terræque ser-
uaretur, qui sibijpsi perisset. Et ut uerum fateamur, terra nobis malorum remedium ge-
nuit, nos illud uitæ fecimus uenenum. Nos enim & ferro, quo carere non possumus, si-
mili modo utimur. Nec tamen quereremur merito, etiamsi maleficij causa tulisset. Ad-
uersus unam quippe naturæ partem ingrati sumus : quasi non ad delicias quasque, non
ad contumelias seruiat homini. In maria iacitur, aut ut freta admittamus eroditur a-
quis : ferro, ligno, igne, lapide, fruge, omnibus cruciatur horis : multoque plus ut delicijs,
quàm ut alimentis famuletur nostris. Et tamen quæ summa patitur atque extrema cute,
\b 4/ \tolera-/