Transcription(s) de cette page

Livre II page 23 (français)

HISTORIÆ LIBER II [Page] 23

ctum, Uipsanio & Fonteio coss. qui fuere ante paucos annos, factū pridie Calendas
Maias, Campania hora diei inter septimam & octauam sensit : Corbulo dux in Armenia
inter horam diei decimam & undecimā prodidit uisum, circuiti globi alia alijs detegēte
& occultante. Quod si plana esset terra, simul omnia apparerent, cunctis, noctesque non
fierent inæquales : neque aliàs que in medio sitis paria duodecim horarum interualla cerne-
rentur, quæ nunc in omni parte simili modo congruunt.
Quæ ratio diurnæ lucis in terris. \Cap. LXXI/
IDeo nec nox diesque quæuis eadem toto orbe simul est, oppositu globi noctem aut am
bitu diem afferēte. Multis hoc cognitum experimentis. In Africa Hispaniaque turrium
Annibalis : in Asia uero propter piraticos terrores, simili specalarū præsidio excitato : in-
quis prænunciatiuos ignes sexta hora diei accensos, sæpe cōpertum est, tertia noctis à ter
go ultimis uisos. Eiusdem Alexandri cursor Philonides, ex Sicyone Elin mille & duceb-
ta stadia nouem diei confecit horis : indeque quamuis decliui itinere, tertia noctis hora re-
mensus est sæpius. Causa, quod eunti cum sole iter erat, eundem remeans obuiū contra-
rio præteruertebat occursu. Qua de causa ad occasum nauigantes, quamuis breuissimo
die, uincunt spatia nocturnæ nauigationis, ut solem ipsum comitantes.
Gnomica de eadem re, & horologio primo. \Cap. LXXII/
UAsaque horoscopa non ubique eidem sunt usui, in trecenis stadijs, aut ut longissime in
quingenis, mutantibus semet umbris. Solis itaque umbilici (quem gnomonē appel-
lant) umbra, in Ægypto meridiano tēpore, æquinoctij die, paulo plusquā dimidiā gno-
monis mensurā efficit. In urbe Roma nona pars gnomonis deest umbræ. In oppido An-
cona superest quinta trigesima. In parte Italiæ quæ Uenetia appellat, eisdē horis umbra
gnomoni par sit. Ubi & quando nullæ umbræ. \Cap. LXXIII/
SImili modo tradunt in Syene oppido, quood est supra Alexandriā quinque milibus sta-
diorum, solstitij die medio nullam umbram iaci : puteumque eius experimenti gratia fa
ctum, totū illuminari. Ex quo apparere tum solem illi loco supra uerticem esse : quod et in
India supra flumen Hypasin fieri tēpore eodem Onesicritus scripsit. Constatque in Bere-
nice urbe troglodytarū, & inde stadijs quatuor millibus dccc.xx. in eadem gente Pto-
lemaide oppido, quod in margine rubri maris ad primos elephantorū uenatus conditū
est, hoc idē ante solistitiū quadragenis quinis diebus, totidemque postea fieri, & per eos xc.
dies in meridiē umbras iaci. Rursus in Meroe insula, quæ est caput gentis Æthiopium, &
quinque milibus stadiorum à Syene in amne Nilo habitatur, bis anno absumi umbras,
sole duodeuicesimā tauri partem, & quartamdecimam leonis obtinente. In Indiæ gente
Oretum, mons est Maleus nomine, iuxta quem umbræ æstate in austrum, hyeme in se-
ptentrionem iaciuntur. Quindecim tantū noctibus ibi apparet septentrio. In eadem In-
dia Patales celeberrimo portu, sol dexter oritur, umbræ in meridiem cadunt. Septentrio
nem ibi Alexandro morante annotatum, prima tantum noctis parte aspici. Onesicritus
dux eius scripsit, quibus in locis Indiæ umbræ non sint, septentrionem non cōspici, & ea
loca appellari Ascia, nec horas dinumerari ibi.
Ubi bis anno umbræ, & ubi in contrarium. \Cap. LXXIIII/
AT in tota Troglodytice, umbras bis quadragintaquinque diebus in anno Eratosthe
nes in contrarium cadere prodidit.
Ubi longissimus dies, & ubi breuissimus. \Cap. LXXV/
SIc sit, ut uario lucis incremēto, in Meroe longissimus dies xij. horas æquinoctiales, &
octo partes unius horæ colligat, Alexandriæ uero xiiij. horas. In Italia quindecim. In-
Britannia xvij. ubi estate lucidæ noctes haud dubie repromittūt id, quod cogit ratio cre
di : solstitij diebus accedente sole propius uerticem mundi, angusto lucis ambitu, subie-
cta terræ continuos dies habere senis mensibus, noctesque è diuerso ad brumam remoto.
Quod fieri in insula Thule Pytheas Massiliensis scripsit, sex dierū nauigatione in septen
\trionem/